เพื่อน ๆ รู้ไหมคะ ในเดือนกุมภาพันธ์ของประเทศญี่ปุ่นนอกจากจะมีเทศกาลแห่งความรักอย่างเทศกาลวาเลนไทน์แล้ว ตอนต้นเดือนเองก็ยังมีเทศกาลที่สืบต่อกันมายาวนานอย่างเทศกาลเซ็ตสึบุน 節分 (setsubun) ด้วยค่ะ
วันนี้เลยจะพาเพื่อน ๆ มาทำความรู้จักกับวันเซ็ตสึบุนกันค่ะ ว่าวันนี้เป็นวันแบบไหนและมีความสำคัญอย่างไร
วันเซ็ตสึบุน คือ วันแบ่งฤดูกาล หรือวันสุดท้ายของฤดูนั้น ๆ ก่อนจะเปลี่ยนเป็นฤดูใหม่ในวันถัดไป ซึ่งญี่ปุ่นจะมี 4 ฤดู เพราะฉะนั้นใน 1 ปี จะมีวันที่เรียกว่า วันเซ็ตสึบุน ถึง 4 ครั้ง แต่คนญี่ปุ่นจะให้ความสำคัญกับวันเซ็ตสึบุนที่แบ่งฤดูหนาวกับฤดูใบไม้ผลิ หรือภาษาญี่ปุ่นจะเรียกว่า 立春 (risshun) มากที่สุดค่ะ
ประเทศญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลการกำหนดวันเปลี่ยนฤดูกาลมาจากประเทศจีนที่แบ่งเวลาในช่วงหนี่งปีออกเป็น 24 ช่วง โดยอิงตามการเคลื่อนที่และตำแหน่งของพระอาทิตย์ ดังนั้น วันที่เริ่มเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิส่วนใหญ่จึงอยู่ประมาณต้นเดือนกุมภาพันธ์ค่ะ
คนญี่ปุ่นมีความเชื่อว่าในช่วงเปลี่ยนฤดูจะเป็นช่วงที่ยักษ์หรือสิ่งที่ชั่วร้ายต่าง ๆ ถือโอกาสเข้ามาในบ้านได้ จึงต้องทำการขับไล่สิ่งเหล่านั้นออกไป ดังนั้น วันเซ็ตสึบุนจึงจะจัดขึ้นก่อนวันที่แบ่งฤดูหนาวกับฤดูใบไม้ผลิค่ะ
โดยวิธีการขับไล่คือ เปิดประตูหน้าต่างของบ้านไว้ จากนั้นให้ปาถั่วพร้อมกับพูดว่า "โอนิวะโซโตะ! ฟุคุวะอุจิ!" 鬼は外 福は内 แปลว่า ยักษ์จงออกไป โชคจงเข้ามา ซึ่งคำเหล่านี้มีความหมายแฝงว่า ความโชคร้ายจงออกไป ความสุขจงเข้ามา
ถั่วที่ใช้ปาต้องเป็นถั่วที่คั่วแล้วเท่านั้น เพราะถ้าใช้ถั่วดิบ หลังจากงานจบถ้าเก็บกวาดไม่หมด แล้วเมล็ดถั่วนั้นงอกขึ้นมา เชื่อว่าจะทำให้มีความโชคร้ายเกิดขึ้นในบ้าน
เมื่อพิธีจบแล้วให้นำถั่วมากิน โดยจะต้องกินถั่วจำนวนมากกว่าอายุขัยตัวเอง 1 เม็ด เพื่อขอให้ปีนั้นมีสุขภาพแข็งแรงปราศจากโรคภัย
อีกหนึ่งกิจกรรมของวันเซ็ตสึบุน คือ การกินข้าวห่อสาหร่ายยักษ์หรือ เอโฮมากิ 恵方巻 (ehoumaki) วิธีการกินก็คือ ให้หันหน้าไปทางทิศที่โชคดีของปีนั้น ๆ แล้วกินเอโฮมากิ ให้หมดแท่งในครั้งเดียว และห้ามพูดอะไรจนกว่าจะกินหมด ซึ่งเชื่อว่าจะทำให้โชคดีตลอดปี
อีกทั้งถ้ากินเอโฮมากิพร้อมกับอธิษฐานในใจไปด้วย คำอธิษฐานนั้นก็จะเป็นจริง
ทิศที่โชคดีจะยึดตามทิศที่เทพ "โทชิโทคุจิน" เทพเจ้านำโชคประจำปีประทับอยู่ ตำแหน่งทิศในแต่ละปีจะเปลี่ยนไประหว่าง 4 ทิศขึ้นอยู่กับปีนักษัตรนั้น ๆ ได้แก่
1. ทิศตะวันออกเฉียงเหนือเยื้องตะวันออก (東北東)
2. ทิศตะวันตกเฉียงใต้เยื้องตะวันตก (西南西)
3. ทิศตะวันออกเฉียงใต้เยื้องใต้ (南南東)
4. ทิศตะวันตกเฉียงเหนือเยื้องเหนือ (北北西)
เนื่องจากทิศที่โชคดีนั้นดูยากสำหรับชาวต่างชาติ จึงมีวิธีการจำโดยการมองเลขหลักหน่วยในปีนั้น ๆ ดังนี้
- หันหน้าไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้เยื้องตะวันตก (西南西) ในปีที่ลงท้ายด้วยเลข 0, 5
- หันหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้เยื้องใต้ (南南東) ในปีที่ลงท้ายด้วยเลข 1, 3, 6, 8
- หันหน้าไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือเยื้องเหนือ (北北西) ในปีที่ลงท้ายด้วยเลข 2, 7
- หันหน้าไปทางทิศทิศตะวันออกเฉียงเหนือเยื้องตะวันออก (東北東) ในปีที่ลงท้ายด้วยเลข 4, 9
ในปี 2022 นี้ วันเซ็ตสึบุนตรงกับวันที่ 3 กุมภาพันธ์ เรามาไล่สิ่งไม่ดีออกไป แล้วเรียกโชคเข้ามากันค่ะ
"ยักษ์จงออกไป! โชคจงเข้ามา!"
ขอบคุณเนื้อหาจากเพจ I Love Japan School
ติดตามรับข่าวสารเกี่ยวกับญี่ปุ่น
YouTube: www.youtube.com/ilovejapanth/
Facebook: www.facebook.com/ILoveJapan.th/
Twitter: https://twitter.com/ILOVEJAPANTH
Instagram: www.instagram.com/ilovejapanth/
TikTok: https://www.tiktok.com/@ilovejapanth
ทดลองเรียนภาษาญี่ปุ่นออนไลน์ฟรี 3 วันได้ที่ www.ilovejapanschool.com